Tangtos rada sesah milarian imah adat Sunda,di jaman modern kiwari.
Imah tradisional Sunda masih kénéh ngandung bahan baku utama tradisional. Siga awi anu dijadikeun pondasi imah tradisional.
Antukna, urang Sunda kawentar ku imah-imah tradisional jeung dialék daérah. Tapi tétéla lain éta waé anu nyeni, pakéan adat Sunda anu mindeng dipaké ogé cukup unik.
Imah adat Sunda nyaéta imah anu dicicingan ku suku Sunda. Suku Sunda mangrupa salah sahiji suku anu kapanggih di propinsi Jawa Barat. Maranéhna cicing di imah adat anu aya di wewengkon Tatar Sunda atawa tanah Pasundan.
Masyarakat Jawa Barat katelah masarakat religius taat kana parentah agama, darigama jeung deukeut jeung alam, salah sahiji wujudna bisa ditingali dina imah adat Jawa Barat atawa Sunda.
Salian ti jadi tempat pamindingan jeung pangiuhan tina hujan, hawa tiis, ngelekeb haneut atawa panas panonpoé, imah adat ogé mangrupa perwujudan tina budaya jeung tradisi hiji wewengkon, suku atawa ras sorangan.
Saperti imah adat séjénna, imah adat Sunda Sunda miboga wangun, ciri, filosofi dina unggal arsitéktur, sarta mibanda sababaraha jenis imah adat.
Supados langkung anteb paos mangga bandungan tengetkeun seratan dihandap ieu ngeunaan ciri khas jenis rupa – rupa imah sunda.
imah sunda umumna kabagi tilu bagean, nyaeta hareup, tenha, jeumg tukang di jero imah.
1. Hareupeun Imah atawa Hareup Imah
di imah adat Jawa Barat, ngabagéakeun sémah biasana dilakukeun di hareup atawa hareupeun imah anu disebut emper.
Hareupeun imah atawa hareup imah adat Sunda teu boga parabot atawa parabot imah saperti sofa jeung korsi.
Ku kituna, sémah jeung nu boga imah diuk dina lanté atawa make tilam samak nu diamparkeun.
Ieu mangrupikeun wujud hormat ka sémah sareng nyegah sémah asup ka bumi.
Tapi, lila-lila, sababaraha imah adat geus dilengkepan téras atawa patio maké korsi jeung meja pikeun ngahibur ngagumbirakeun tamu.
2. Tengah Imah
Siga imah modern, bagian ieu fungsina salaku tempat istirahat leleson peureum alias bobo.. Sarta eta oge boga fungsi minangka rohangan kulawarga anu dipisahkeun ku tembok dijieunna tina bilik atawa anyaman awi.
3. Tukangeun Imah
Bagian tukangeun bumi mangrupikeun bagian anu ngan ukur awéwé atanapi sémah awéwé anu tiasa lebet. Lalaki teu dimaksudkeun pikeun ieu bagian imah, iwal dina kaayaan darurat.
Bagian tukang imah boga fungsi minangka dapur masak pikeun warga imah.
Ciri Khas Imah Adat Sunda
1. Posisi Wangunan/Penataan Imah Sunda
Posisi atawa tata wangunan Sunda mibanda falsafah atawa kapercayaan Sunda.
Falsafah imah adat Sunda nyaéta arah panonpoé sarengenge anu hadé pikeun nangtukeun posisi imah. Ieu bakal ngingetkeun urang ngeunaan arah kiblat nurutkeun arah panonpoé surup.
Ku alatan éta, imah teu kudu nyanghareupan nanaon lian ti kulon jeung wétan. Lokasi atawa posisi imah-imah Sunda ogé kudu disaluyukeun jeung nu séjénna di kampung atawa daérah sangkan susunanana rapih.
2. Bagian pondasi imah adat Jawa Barat umumna ngabogaan pondasi anu ditempatkeun di handapeun juru imah.
Konsep imah panggung Sunda ieu jangkungna 0,5 – 1 méter di luhur taneuh. Fungsina pikeun ngaminimalkeun karuksakan lamun lumangsung bencana alam, kayaning lini jeung banjir.
Salian ti éta fungsi di luhur, bagian handap imah panggung Sunda biasana dipaké pikeun ngajaga ingon-ingon saperti hayam, entog jeung meri.
Kalan – kalan bagian handap imah panggung Sunda ogé dipaké pikeun nyimpen pakakas atawa pakakas tani sarta ogé dipaké pikeun neundeun bekelan suluh anu biasa disebut obor.
3. Lante Imah Sunda
Lantai imah adat Sunda unik pisan, nyaéta maké awi belah. Tujuanana nya éta pikeun nyieun sirkulasi hawa nu bisa asup jeung kaluar handapeun imah. Urang Sunda biasana nyebut palupuh awi.
4. Tembok imah Sunda
Tembok imah adat Jawa Barat dijieunna tina anyaman awi. Anyaman awi ieu, biasana disebut stan, polana aya liang leutik.
Liang-liang leutik dina rohangan imah-imah Sunda boga tujuan pikeun mastikeun sirkulasi hawa di rohangan teu panas teuing.
5. Palapon Imah Sunda
Lalangit imah Sunda dijieunna tina awi jeung rangka utama dijieunna tina awi gembleng. Siling dirancang pikeun nyimpen sababaraha barang, sareng ditutup nganggo tutup.
Jenis-Jenis Imah Adat Sunda
jenis imah adat Sunda nurutkeun pewartanusantara.com
Jenis-jenis imah adat Sunda cukup rupa-rupa lamun dibandingkeun jeung imah adat ti wewengkon séjén, ieu di handap aya jenis-jenis imah adat Sunda:
A. Imah Adat Parahu nangkub
Ngaran ieu pakait jeung wangun imah nu nyarupaan parahu nangkub, husus hateup imah nu sarupa handap parahu.
Ieu imah adat kabagi kana sababaraha bagian. Bagian utama, nyaéta hareup jeung tukang. Samentara éta, bagian tambahan kapanggih dina sisi katuhu jeung kénca.
model imah parahu tibalik disebut nangkuban ngajadikeun inspirasi gaduh desain anu unik sareng klasik, rumah parahu tradisional Kumereb ieu jarang dianggo.
Kakurangan séjén tina imah adat Sunda ieu nyaéta gampang ngalaman bocor dina hateupna. Ku alatan éta, dina kamajuan kamajuan, urang Sunda leuwih milih imah permanen.
Ngan sababaraha urang Sunda anu masih ngagunakeun imah kumereb ieu, salah sahijina aya sababaraha urang anu cicing di wewengkon Ciamis, Garut, Tasikmalaya oge cimahi
ciri-ciri Imah Adat Parahu Kumureb:
Aya dua watang kayu dina hateup imah adat anu nyambungkeun sisi-sisina. Janten anjeun bakal ningali bentuk segitiga upami urang ningal tina posisi payun.
Diwangun ku opat bagian utama, nyaéta tukang jeung hareup dina wangun trapezium. Samentara éta, sisi katuhu jeung kénca dina bentuk hiji segitiga sarua.
B. Imah Adat Jolopong
Imah adat atawa imah jolopong mangrupa rarancang imah nu
pang populerna di masarakat Sunda, hususna di Jawa Barat.
Ampir di unggal wewengkon di Jawa Barat, masarakat
ngagunakeun desain imah tradisional Jolopong. Kuring henteu weruh naon di balik
ieu.
Sawatara anggapan diantarana, wangun imah adat Jolopong
leuwih basajan jeung teu kalah kuat batan imah adat séjénna.
Jolopong sorangan hartina drooping atawa ngagolér, ieu bisa
ditempo ti luhureun imah adat anu lempeng. dijero imah teu teundeunan parabot ngahaja sina kosong katelah jolopong.
Urang bakal gampang manggihan imah adat ieu di wewengkon
Priangan Timur, kayaning:
Garut Tasikmalaya Ciamis Banjar
Tapi, di wewengkon Priangan, Kabupatén Garut mangrupa
wewengkon anu panglobana ngagunakeun imah adat Jolopong.
Salian ti basajan tur kokoh, imah adat Sunda Jolopong ieu
leuwih irit dina ngagunakeun bahan.
Ciri-ciri imah adat Jolopong:
Wangun hateup imah tradisional jenis ieu kawas sadel manjang
Cai mibanda dua wewengkon hateup dipisahkeun ku jalur termal
di tengah desain imah tradisional.
Diwangun ku sababaraha kamar. Ruang hareup disebut emper
atawa téras, rohangan tengah disebut ruang tengah ilmiah atawa patengahan,
rohangan samping disebut pangkeng atawa kamar, kamar tukang diwangun ku pawon
anu disebut pawon jeung tempat neundeun béas disebut padaringan.
.
C. Imah Adat Julang Ngapak
Imah Julang Ngapak nyaéta imah adat Sunda anu loba dipaké ku
masarakat Tasikmalaya.
imah model julang ngapak perlambang manuk hiber ngawang - ngawang ngapung ka jomantara meberkeun jangjang kalayan gagah endah katempona.
Imah adat jenis ieu wangun hateupna nyarupaan jangjang manuk
anu bahanna dipaké injuk, rumpai atawa alang-alang dihijikeun, tuluy
diantelkeun ku pigura dina hateup imah.
Wangun atawa arsitéktur julang ngapak téh kacida artistikna,
rapih jeung wangun hateupna anu kacida éndahna.
Saterusna, nu teu kurang unik jeung menarik, imah adat
julang ngapak ngabogaan garpu gunting dina unggal tungtung hateupna, boh di
hareup boh di tukang.
Ciri-ciri Rumah Adat Julang Ngapak:
Wangun imah adat ieu siga manuk ngepak jangjangna,
dilengkepan ku garpu gunting dina lamping.
Hateup imah adat dijieunna tina serat lontar, jerami jeung
alang-alang dihijikeun jeung rangka awi.
teu gampang bocor
Rumah Adat Julang Ngapak
Seueur anu panasaran kana ieu imah adat Sunda, kumargi urang
jarang ningali.
ceuk sabaraha kaol pamanggih nerangkeun yen model imah capit gunting minangka pangbuhuna geus aya ti ratusan taun . lamun dibandingkeun jeung model imah adat sunda anu sejenna.
Disebutkeun yén ngaran gunting cakar téh dicokot tina wangun
(arsitektur) hateupna, atawa dina basa Sunda disebut susuhunan.
Bentuk susuhunan imah adat Sunda jenis ieu nyarupaan gunting
baju. Dimana dina tungtung hateupna, boh luhur boh hareupna miboga wangun kai
silang.
Lamun urang narjamahkeun, cakar hartina hiji hal anu
clamped, bari gunting geus meuntas wilah.
Ciri-ciri Imah Adat Capit Gunting:
Wangun imah adat siga gunting muka
Hateup imah adat di tungtung hareup, luhur jeung tukang
ngagunakeun kai atawa awi.
Rumah Adat Capit Gunting
E. Imah Adat Badak Heuay
Imah Badak Heuay mangrupa salah sahiji jenis imah adat Sunda
anu masih gampang pisan kapanggih di sagala rupa wewengkon di Jawa Barat.
Sacara umum imah adat ieu masih kénéh dijadikeun tempat padumukan, contona di
Sukabumi jeung Cianjur.
Badak heuay, mun urang terjemahkeun kana basa Indonesia,
hartina badak menguap ngantuk.
Teu aya katerangan anu jelas ngeunaan sajarah pastina ieu
imah adat Sunda, tapi anu jelas wujudna masih aya di masarakat Sunda.
Cenah ngaran imah adat Sunda ieu dicokot tina wangun
hateupna. Upama dititénan, ieu imah adat ngabogaan hateup anu ngaliwatan hareup
jeung tukang.
Hartina hateup imah adat Sunda ieu ngaliwatan gedong atawa
ngalegaan, boh tukang atawa hareup.
Ciri-ciri Imah Badak Heuay:
Wangun imah adat Jawa Barat ieu siga badak ngengklak/ngabuka
sungut.
Boga dua hateup, gedé jeung leutik. Hateup badag ayana di
tukang bari hateup leutik di hareup. Bagian hareup dipaké pikeun nampa tamu
lalaki.
Imah Adat Tagogdog nyaéta imah adat di luhur panggung anu
arsitekturna atawa wangunna siga anjing keur diuk.
Samentara éta, hateup imah tradisional diwangun ku dua sisi
lamun dihijikeun sarta digambar garis lempeng dina tungtung, éta bakal
nyarupaan bentuk segitiga.
Unggal panto atawa jandéla imah adat ngabogaan hateup anu
béda jeung hateup imah utama, ieu hateupna katelah sorondoy.
Hateup tambahan atawa sorodoy dina imah adat miboga fungsi
anu penting, nya éta minangka pangiuhan pikeun téras panto atawa jandéla.
Sanajan hese neangan imah adat Sunda anu mibanda jenis tagog
anjing ieu, aya sababaraha réstoran, hotél atawa losmen anu ngagunakeun
arsitektur tagog anjing.
Ciri-ciri Imah Adat Anjing Tagog:
Diwangun ku dua hateup anu minuhan wangun segitiga.
Salah sahiji hateupna ngahiji di hareup jeung katelah
Soronday
Fungsi hateupna pikeun ngiuhan téras.
G. Imah Adat Pongpok
Disebut Rumah Buka Pongpong sabab imah ieu boga lawang anu
sajajar jeung hiji tungtung Suhunan (hateup).
Wangun imah adat ieu rada sarimbag jeung gaya palayu kabuka
anu dumasar kana kahayang nu bogana kana posisi panto nyanghareupan jalan.
Lamun ditingali ti hareup imah, sakabéh hateup imah teu
katempo sarta sakabeh anu katempo téh wangun segitiga imah sorangan.
Dina kreasina, rarancang imah adat Buka Pongpok mangrupa
hasil gabungan rupa-rupa imah adat Sunda lianna.
H. Imah Adat Jubleg Nangkub
Imah adat satuluyna nyaéta jubleg nangkub. Sakilas, desain
imah ieu ampir sarua jeung imah adat Parahu Kamureb.
Ngan eta mah, beda daerah hartina beda ngaran. Biasana imah
ieu leuwih gampang kapanggih di wewengkon Sunda Kabupatén Sumedang.
sajaba ti éta, ieu imah téh mangrupa simbul tanah nu asri,
subur tur makmur. Imah adat sorangan geus jadi lambang kapribadian nu handap
asor, sopan jeung ramah wargana,
sajaba ti éta, ieu imah téh mangrupa simbul tanah nu asri,
subur tur makmur. Imah adat sorangan geus jadi lambang kapribadian nu handap
asor, sopan jeung ramah wargana,
Tidak ada komentar:
Komentar baru tidak diizinkan.